Δύο αντίθετες δημιουργικές δυνάμεις.
Η Θέληση είναι αποκλειστικό απόκτημα του ανθρώπου στο πεδίο της συνειδητότητάς μας. Τον ξεχωρίζει από τα θηρία, στα οποία μόνο η ενστικτώδης επιθυμία είναι ενέργεια.
Η Επιθυμία, στην ευρύτερη εφαρμογή της, είναι η μια δημιουργική δύναμη μέσα στο Σύμπαν. Υπό αυτή την έννοια, είναι αδύνατο να αναγνωριστεί ως ξέχωρη από τη Θέληση· οι άνθρωποι, όμως, δεν αναγνωρίζουν την επιθυμία υπό αυτή τη μορφή ενόσω παραμένουν μόνο άνθρωποι. Συνεπώς, η Θέληση και η Επιθυμία εξετάζονται εδώ ως αντίθετες.
Έτσι, η Θέληση είναι γέννημα του Θείου, του Θεού μέσα στον άνθρωπο· ενώ η Επιθυμία, είναι η κινητήριος δύναμη της ζωώδους ζωής.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν μέσα στην επιθυμία και για την επιθυμία, παρανοώντας την ως θέληση. Αυτός, όμως, ο οποίος θα καταφέρει να καταστήσει τη θέληση κανόνα στη ζωή του, θα πρέπει να την ξεχωρίσει από την επιθυμία· αφού, η επιθυμία είναι ασταθής και διαρκώς μεταβαλλόμενη, ενώ η θέληση είναι σταθερή και αμετάβλητη.
Αμφότερες, Θέληση κι Επιθυμία, είναι απόλυτες δημιουργικές δυνάμεις οι οποίες δίνουν μορφή στον άνθρωπο και στον περίγυρό του. Όμως η θέληση δημιουργεί με νοημοσύνη – ενώ η επιθυμία δημιουργεί με τυφλό και ασυνείδητο τρόπο. Ως εκ τούτου, ο άνθρωπος πλάθει τον εαυτό του ως εικόνα των επιθυμιών του, εκτός κι αν μέσω της θέλησής του, τον καταστήσει τον εαυτό όμοιο με το Θείο, ένα τέκνο του φωτός.
Το έργο του είναι διπλό:
1) Να αφυπνίσει τη θέληση. Να την ενισχύσει ελέγχοντάς την και εφαρμόζοντάς την, έτσι ώστε να την επιβάλλει ως κανόνα μέσα στο σώμα του. 2) Να εξαγνίσει, παράλληλα, την επιθυμία.
Η Γνώση και η Θέληση είναι τα εργαλεία για την επίτευξη αυτού του εξαγνισμού.
Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, «Lucifer», Τόμος I, Τεύχος 2, Οκτώβριος, 1887, σελ. 96.